Groeiende populariteit SUV's, vloek of zegen?
In de afgelopen decennia is de populariteit van grote SUV's aanzienlijk toegenomen. Hoewel deze voertuigen vaak worden geprezen om hun robuuste uitstraling en vermeende veiligheid, brengen ze ook aanzienlijke risico's met zich mee voor de volksgezondheid en het milieu. Het is daarom cruciaal om deze gevaren te erkennen en te overwegen hoe we, net zoals bij andere volksgezondheidsbedreigingen, passende maatregelen kunnen nemen om de impact van SUV's te beperken.
De opkomst van 'Autobesitas'
De term 'autobesitas' verwijst naar de trend waarbij auto's steeds groter en zwaarder worden. Sinds de jaren 1990 is het gemiddelde gewicht van auto's in Europa met 21% toegenomen tussen 2001 en 2022. In de Verenigde Staten bestond in 2024 meer dan 75% van de nieuw verkochte voertuigen uit SUV's en pick-up trucks, een stijging ten opzichte van 38% in 2009. In Europa waren 3 van de 10 auto's uit de top 10 meest verkochte modellen een SUV. De best verkochte SUV was een elektrische, de Tesla Model Y.
Veiligheidsrisico's voor andere weggebruikers
Hoewel SUV's vaak als veiliger voor inzittenden worden beschouwd, vormen ze een verhoogd risico voor andere weggebruikers, met name voetgangers en fietsers. Hun grotere massa en verhoogde frontale profiel vergroten de kans op ernstige verwondingen bij aanrijdingen. Onderzoek heeft aangetoond dat voertuigen met hogere en stompe voorkanten 45% meer kans hebben om fataal te zijn bij botsingen met voetgangers dan kleinere auto's. In de Verenigde Staten zijn de sterfgevallen onder voetgangers tussen 2013 en 2022 met 57% gestegen, een trend die gedeeltelijk wordt toegeschreven aan de toename van SUV's op de weg.
Milieu-impact van grotere voertuigen
Grotere voertuigen verbruiken meer brandstof, wat leidt tot hogere uitstoot van broeikasgassen en andere verontreinigende stoffen. Zelfs elektrische SUV's, hoewel ze geen uitlaatemissies hebben, verbruiken meer energie en veroorzaken meer slijtage aan banden en remmen, wat bijdraagt aan luchtvervuiling. Deze trend, bekend als 'autobesitas', heeft negatieve gevolgen voor zowel het milieu als de volksgezondheid.
Lessen uit de anti-tabakscampagnes
De strijd tegen roken biedt waardevolle inzichten voor het aanpakken van de problemen die gepaard gaan met grote SUV's. Net zoals bij passief roken, waar niet-rokers worden blootgesteld aan schadelijke stoffen, worden niet-inzittenden van SUV's blootgesteld aan verhoogde risico's op de weg. Publieke bewustwordingscampagnes en beleidsmaatregelen hebben het roken in openbare ruimtes aanzienlijk verminderd. Een vergelijkbare benadering zou kunnen helpen om het publieke bewustzijn over de gevaren van grote voertuigen te vergroten en gedragsverandering te stimuleren.
Beleidsmaatregelen en gemeenschapsinitiatieven
Er zijn verschillende beleidsopties en gemeenschapsinitiatieven die kunnen bijdragen aan het verminderen van de negatieve impact van grote SUV's:
Belastingen op basis van gewicht: Steden zoals Parijs hebben hogere parkeertarieven ingevoerd voor SUV's om het gebruik van kleinere, milieuvriendelijkere auto's te stimuleren.
Aanpassing van veiligheidsnormen: Het opnemen van voetgangersveiligheid in voertuigbeoordelingen kan autofabrikanten aanmoedigen om ontwerpen te herzien en veiliger voertuigen te produceren.
Publieke bewustwordingscampagnes: Net zoals bij anti-rookcampagnes kunnen educatieve programma's het publiek informeren over de risico's van grote voertuigen en het belang van veilig rijgedrag.
Conclusie
Hoewel SUV's populair zijn vanwege hun grootte en vermeende veiligheid, brengen ze aanzienlijke risico's met zich mee voor zowel de volksgezondheid als het milieu. Door lessen te trekken uit eerdere volksgezondheidsinitiatieven en gerichte beleidsmaatregelen en bewustwordingscampagnes te implementeren, kunnen we streven naar een veiliger en gezonder wegennet voor iedereen.
